Onwetend, maar toch belast!

Herdenking 15 augustus 1945

Het voelt als een zware rugtas en ik weet niet eens wat er allemaal in zit. Een blinddoek waardoor alles straks in de vergetelheid raakt en dan? Wie zijn mijn voorouders? Hoe zit het met hun verhalen? Wie zijn die mensen in de zwarte fotolijstjes aan de muur?

Ik heb moeite met het ‘Indisch’ zijn, want wat betekent dat dan? Dat gevoel van Indo zijn? Het eten, de gezelligheid, familie, de kumpulans, de ‘tempo doeloe’?

INDO: In Nederland Door Omstandigheden, maar welke dan? Mij is niks verteld. We hebben het over Indisch zwijgen, maar ik kan het niet helpen en ga al snel over naar een ‘Indische verwijten’. Waarom weet ik dit niet? Waarom kom ik daar nu pas achter? Wist jij dit? Waarom weet jij niks? Stelde je geen vragen dan? Sudah al, is geweest!

Het spijt me. Ik vergeet soms dat de generatie boven mij ook niks weet, waaraan ook niks verteld is. Onwetend en na al die jaren nog steeds belast.

Begrijp me niet verkeerd opa, ik heb echt wel naar u geluisterd, u heeft meer dan genoeg over uw pijn en leed verteld. Het is goed zo. Maar ik neem alleen geen genoegen meer met ‘tempo doeloe’. Ik wil het weten, de verhalen zichtbaar maken. U vertelde ons dat u gitaar heeft leren spelen in het kamp, hierdoor had ik het minder zwaar zei u.

U heeft moeten vechten om overeind te blijven, moeten overleven. Kwam als 13 jarige jonge in een mannenkamp te recht, werd er gezegd. Dat ze medelijden met u hadden en u op 17 jarige leeftijd weer herenigde met met uw moeder, werd er gezegd.

Kwam na alles terecht in een land waar geen plek was voor uw oorlog, uit een land waar u alles achter heeft gelaten. En voel ik mij afgescheiden van iets wat ooit was, maar nu niet meer is.

Het laat me maar moeilijk los en droom ik over een Javaanse vrouw, op het strand aan de zee, met een kan ik haar hand, waarmee ze water uit de zee haalt. Een stem roept ‘jero, jero, jerona’ - diep, dieper, verdiep je.

Tijdens de herdenking van 15 augustus 1945 sta ik stil bij het leed en verdriet van mijn grootouders en overgrootouders. Besef ik hoe goed ik het heb en ben dankbaar voor het leven dat ik heb, want het is allemaal niet vanzelfsprekend. Ik heb wel de ruimte om vragen te stellen en mij te verdiepen in mijn herkomst. Kan ik wel trots zeggen dat ik een Indo ben! In plaats van mij maar altijd moeten hebben aanpassen, mij zo Nederlands mogelijk te moeten gedragen. Sta ik stil bij het feit, dat als ik mij niet verdiep in mijn herkomst en familiegeschiedenis, het vergeten en verloren raakt.

Dus stof ik de zwarte fotolijstjes af en geef ik jullie verhaal een plekje. Ook al ben ik dan nog steeds een beetje onwetend, niet langer meer belast!